Ý NGHĨA TỪ XÚC TRONG ĐẠO PHẬT

Ý NGHĨA TỪ XÚC TRONG ĐẠO PHẬT có nghĩa là : Sự tiếp xúc giữa tâm và cảnh trần. Chỉ cần tâm gặp cảnh là xúc có mặt. Cảnh ở đây không đơn mùi hương vị nếm, xúc chạm và ý thức. Người khuyết tật có thể khiếm khuyết về xúc như người khiếm thị sẽ yếu trong khả năng nhìn thấy. Âm thanh đập vào tai, đến màng nhĩ và tâm ý thức được âm thanh, xúc xác nhận việc làm này. Với người đang thức và có đôi tai tốt vẫn nghe được âm thanh vừa phải nhưng nếu người này đang ngủ say, xúc vẫn không nhận diện được âm thanh đó. Vì vậy có thể nói rằng khi xúc sanh lên tất cả các pháp sẽ sanh lên. Người đang ngủ không nghe được âm thanh khó chịu và xúc không khởi trước sự hiện diện của âm thanh khó chịu nên pháp âm thanh không là yếu tố làm khó chịu. Xúc có khả năng làm cho các tâm sở khác sanh lên. Giống như nếm vị chua của nước chanh, tâm ghi nhận sự chua và xúc phát khởi. Người không thích chua sẽ phát sanh khổ thọ và người thích chua sẽ phát sanh lạc thọ. Xúc khơi mào tất cả mọi tư tưởng và đưa con người đi vào tranh luận này đến tranh luận khác. Sự phân biệt làm cho tâm tán loạn theo cảnh trần và đồng thời với các tán loạn đó là các tán loạn về xúc, kết quả nhiều chập tư tưởng ăn theo ra đời. Theo lý duyên khởi, sáu xứ duyên xúc, tức là sáu đối tượng của cảnh trần cùng với tâm hình thành xúc và từ xúc, tính. Nếu tâm không tiếp xúc với cảnh, xúc không có và thọ con người bắt đầu có cảm giác hạnh phúc, đau khổ hay trung cũng không. Nhưng làm thế nào có thể không cho phép tâm tiếp xúc với cảnh được, trừ khi các đối tượng cảnh biến mất và bản thân không có sáu xứ. Người tu tập cho phép tâm tiếp xúc cảnh dưới sắc thái không phân biệt khiến cho xúc ở trạng thái định hay xúc không còn nữa thì mới có thể điều tiết được cảm thọ. Tâm cùng các tâm sở cùng sanh một lúc và đây là tướng trạng của xúc. Mắt nhìn cây lúa, tâm biết là cây lửa vì tưởng được sử dụng để nhớ lại việc đã tiếp xúc với các hình ảnh về lúa, lòng thích thú ngửi được mùi thơm của lúa. Tâm xác nhận cảnh trần như thế xảy ra đồng thời với xúc và tâm sở tưởng cũng như tâm sở thọ. Các tâm sở sanh đồng thời gắn liền với tâm vào thời điểm đó không tách rời. Kết hợp đầy đủ các điều kiện như hạt giống, nước, phân bón, ánh mặt trời, sự chăm sóc… làm cho cây lúa có mặt. Cũng vậy, xúc là sự hiển lộ đầy đủ của tâm và cảnh làm phát sinh nhiều tâm sở ngay trong quá trình tiếp xúc ấy. Cõi người có đầy đủ sáu cảnh nhưng không phải lúc nào cũng có đủ sáu xúc. Người khuyết tật có thể thiếu ít nhất một trong sáu xúc này, tuy nhiên người bình thường cũng có thể thiếu do tình trạng thất niệm gây ra. Sáu xúc đều riêng rẽ về phương diện nhận biết cảnh nhưng đều có điểm chung là tạo tình trạng mong cầu, dính mắc và tham đắm. Vì mong muốn có xúc khoái lạc nên tìm kiếm khoái lạc, rồi dính mắc vào nó để cho việc tham đắm diễn ra khó mà thoát khỏi được. Ý xúc không mang tính riêng rẽ mà lại mang tính đồng nhất hơn và ý xác nhận biết tất cả các xúc còn lại bao gồm, nhãn xúc, nhĩ xúc, tỷ xúc, thiệt xúc và thân xúc. Nói cách khác, năm xúc này không thể gỡ nhau nhưng đều có thể gặp gỡ ý xúc. Tự tánh của xúc là sự hòa hợp của tâm và tâm sở khiến cho chúng tiếp xúc được với cảnh. Cảnh vì vậy trong lúc tiếp xúc lấp đầy tâm và tâm sở. Xúc là chi phần quan trọng trong Mười hai Nhân duyên, theo đó nếu không có xúc sẽ không có cảm thọ, nếu muốn quản lý cảm thọ, hãy quản lý xúc. Khi có thọ lạc, biết đó là thọ lạc, đồng thời biết nguyên nhân dẫn đến thọ lạc do sự tiếp xúc của tâm với cảnh trần, đó là xúc. Biết xúc sẽ biết được thọ. Kiểm soát được xúc sẽ kiểm soát được thọ, ta sẽ không bị kẹt vào xúc, vì thế không bị kẹt vào thọ. Tóm lại, xúc là sự giao tiếp, gạch nối, va chạm hay đụng nhau giữa căn và trần. Sáu xúc giao tiếp tương ứng với sáu căn và sáu trần, có thể được nói như thế. Chánh niệm về xúc giúp cho tâm không kẹt vào cảnh trần. Nhìn thấy cảnh trần, biết như vậy và khi không bị kẹt vào nó, cảm thọ sẽ bình thường, tức là không đứng về phía nào của ba nhóm cảm thọ. đọc những lời phật dạy tại đây……